زماني که کليه ها و ريه هاي شما در کنترل اسيديته بدن موفق عمل نکنند، مايعات بدن شما حاوي اسيد زيادي مي شود، که به اين حالت، اسيدوز مي گويند. بدن، در بسياري از فرآيندهاي خود ، اسيد توليد مي کنند. ريه ها و کليه هاي شما معمولاً مي توانند عدم تعادل pH جزئي را جبران کنند ، اما در صورتي که ميزان اسيدوز بالا باشد، منجر به تجمع بيش از حد اسيد در بدن شما مي شود که در نتيجه بدن توانايي ايجاد تعادل pH را نخواهد داشت.
ميزان اسيديته خون شما با تعيين pH آن اندازه گيري مي شود. PH پايين تر به اين معني است که خون شما اسيدي تر است ، در حالي که pH بالاتر به معناي قليايي تر بودن خون شما است. pH خون شما بايد در حدود 7.36 باشد.
طبق گفته انجمن آمريکايي شيمي باليني (AACC) ، اسيدوز با pH برابر يا پايين تر از 7.35 روي مي دهد آلکالوز (قليايي شدن) با سطح pH برابر يا بالاتر 7.45 مشخص مي شود. اگرچه به نظر ناچيز است، اما اين اختلافات عددي مي تواند جدي باشد. اسيدوز مي تواند منجر به بروز بسياري از مشکلات سلامتي شود و حتي مي تواند تهديد کنند زندگي باشد.
علل اسيدوز
دو نوع اسيدوز وجود دارد که هر کدام دلايل مختلفي دارند. بسته به علت اصلي اسيدوز ، نوع اسيدوز به عنوان اسيدوز تنفسي يا اسيدوز متابوليک طبقه بندي مي شود.
اسيدوز تنفسي
اسيدوز تنفسي وقتي بيش از حد CO2 در بدن ايجاد مي شود. به طور معمول ، ريه ها هنگام تنفس ، CO2 را از بين مي برند. با اين حال ، گاهي اوقات بدن شما نمي تواند از ميزان کافي CO2 خلاص شود. اين ممکن است به دليل:
1. شرايط مزمن تنفسي ، مانند آسم
2. آسيب به ريه ها
3. چاقي ، که مي تواند تنفس را دشوار کند
4. سوء استفاده از آرام بخش
5. استفاده بيش از حد از الکل
6. ضعف عضلات در قفسه سينه
7. مشکلات سيستم عصبي
8. ساختار ريه تغيير شکل يافته
اسيدوز متابوليک
اسيدوز متابوليک به جاي ريه ها در کليه ها شروع مي شود. هنگامي اتفاق مي افتد که آنها به اندازه کافي اسيد را از بين نبرند يا خيلي زياد آن را از بين ببرند. سه شکل عمده اسيدوز متابوليک وجود دارد:
اسيدوز ديابتيک، در مبتلايان به ديابت مشاهده مي شود که به خوبي کنترل نشده باشند. اگر بدن شما به اندازه کافي انسولين نداشته باشد ، کتون ها در بدن شما ساخته مي شوند و خون شما را اسيدي مي کنند.
اسيدوز هيپرکلورميک، ناشي از از بين رفتن بي کربنات سديم است که عامل خنثي نگه داشتن خون مي باشد. اسهال و استفراغ مي توانند باعث اين نوع اسيدوز شوند.
اسيدوز لاکتيک، هنگامي که اسيد لاکتيک زيادي در بدن شما وجود دارد رخ مي دهد. علل آن مي تواند شامل فعاليت هاي ورزشي، مصرف مزمن الکل ، نارسايي قلبي ، سرطان ، تشنج ، نارسايي کبد ، کمبود اکسيژن طولاني مدت و قند خون پايين باشد.
اسيدوز توبولار، زماني اتفاق مي افتد که کليه ها قادر به دفع اسيدها در ادرار نيستند. اين باعث مي شود خون اسيدي شود.
عواملي که مي توانند در خطر اسيدوز شما نقش داشته باشند عبارتند از:
1. يک رژيم غذايي پرچرب که کم کربوهيدرات است
2. نارسايي کليه
3. چاقي
4. کم آبي
5. آسپرين يا مسموميت با متانول
6. ديابت
علائم اسيدوز در بدن
هر دو اسيدوز تنفسي و متابوليک علائم زيادي دارند. اما علائم اسيدوز براساس علت آن متفاوت است.
برخي از علائم رايج اسيدوز تنفسي شامل موارد زير است:
1. خستگي يا خواب آلودگي
2. زود خسته مي شويد
3. گيجي
4. تنگي نفس
5. خواب آلودگي
6. سردرد
برخي از علائم متداول اسيدوز متابوليک شامل موارد زير است:
1. تنفس سريع و کم عمق
2. گيجي
3. خستگي
4. سردرد
5. خواب آلودگي
6. عدم اشتها
7. زردي
8. افزايش ضربان قلب
روش هاي آزمايش و تشخيص اسيدوز
اگر فکر مي کنيد ممکن است اسيدوز داشته باشيد ، سريعاً به پزشک مراجعه کنيد. تشخيص زودرس مي تواند تفاوت زيادي در بهبودي شما ايجاد کند.
پزشکان اسيدوز را با يک سري آزمايش خون تشخيص مي دهند. گاز خون شرياني به ميزان اکسيژن و دي اکسيد کربن موجود در خون شما نشان مي دهد. همچنين pH خون شما را نشان مي دهد. يک صفحه اصلي متابوليک عملکرد کليه و تعادل pH شما را بررسي مي کند. همچنين ميزان کلسيم ، پروتئين ، قند خون و الکتروليت شما را اندازه گيري مي کند. اگر اين آزمايش ها با هم انجام شوند ، مي توانند انواع مختلف اسيدوز را شناسايي کنند.
اگر به اسيدوز تنفسي مبتلا شده باشيد ، پزشک مي خواهد سلامت ريه هاي شما را بررسي کند. اين ممکن است شامل اشعه X قفسه سينه يا آزمايش عملکرد ريوي باشد.
اگر اسيدوز متابوليک مشکوک است ، بايد يک نمونه ادرار بدهيد. پزشکان pH را بررسي مي کنند تا ببينند آيا اسيدها و پايه ها را به درستي از بين مي بريد يا خير. آزمايش هاي اضافي ممکن است لازم باشد تا علت اسيدوز شما مشخص شود.
پزشکان معمولاً بايد بدانند که علت اسيدوز شما براي تعيين نحوه درمان آن چيست. با اين حال ، برخي از درمان ها مي توانند براي هر نوع اسيدوز استفاده شوند. به عنوان مثال ، پزشک شما ممکن است بي کربنات سديم (جوش شيرين) براي افزايش pH خون شما به شما بدهد. اين مي تواند به صورت دهان يا با قطره داخل وريدي (IV) انجام شود. درمان ساير انواع اسيدوز مي تواند مستم معالجه علت آنها باشد و يا از شما بخواهد مصرف غذاهاي قليايي و يا نوشيدن آب قليايي را در رژيم خود بگنجانيد.
اسيدوز تنفسي
درمان اين بيماري معمولاً براي کمک به ريه هاي شما طراحي شده است. به عنوان مثال ، ممکن است داروهايي براي رقيق کردن مجاري هوايي به شما داده شود. همچنين ممکن است به شما اکسيژن يا دستگاه فشار مستمر هوايي مثبت (CPAP) داده شود. در صورت داشتن انسداد هوايي يا ضعف عضلاني ، دستگاه CPAP مي تواند به شما در تنفس کمک کند.
اسيدوز متابوليک
انواع خاص اسيدوز متابوليک هر کدام درمان خاص خود را دارند. به مبتلايان به اسيدوز هيپرکلورميک ممکن است بي کربنات سديم داده شود. اسيدوز ناشي از نارسايي کليه با سديم سيترات قابل درمان است. افراد ديابتي مبتلا به کتواسيدوز مايعات IV و انسولين را براي تعادل در pH آنها دريافت مي کنند. درمان اسيدوز لاکتيک بسته به علت ممکن است شامل مکمل هاي بي کربنات ، مايعات IV ، اکسيژن يا آنتي بيوتيک ها و آب قليايي باشد.
عوارض اسيدوز
بدون درمان سريع ، اسيدوز ممکن است به عوارض بهداشتي زير منجر شود:
1. سنگ کليه
2. مشکلات مزمن کليه
3. نارسايي کليه
4. بيماري استخوان
5. رشد تاخيري
پيشگيري از اسيدوز
شما به طور کامل نمي توانيد از اسيدوز جلوگيري کنيد. با اين حال ، مواردي وجود دارد که مي توانيد براي کاهش ريسک خود انجام دهيد.
براي کاهش خطر اسيدوز تنفسي مي توانيد موارد زير را انجام دهيد:
آرام بخش را طبق تجويز مصرف کنيد و هرگز آنها را با الکل مخلوط نکنيد.
سيگار نکشيد. سيگار کشيدن مي تواند به ريه هاي شما آسيب برساند و تنفس را کمتر موثر کند.
وزن سالم خود را حفظ کنيد. چاقي مي تواند تنفس را براي شما سخت تر کند.
براي کاهش خطر اسيدوز متابوليک مي توانيد موارد زير را انجام دهيد:
هيدراته بمانيد. مقدار زيادي آب و مايعات قليايي ديگر بنوشيد.
کنترل ديابت خود را حفظ کنيد. اگر ميزان قند خون خود را به خوبي مديريت کنيد ، مي توانيد از کتواسيدوز جلوگيري کنيد. نوشيدن الکل را متوقف کنيد.
آب قليايي با کنترل و حفظ تعادل pH بدن نفش مهمي در صحت انجام سوخت و ساز بدن و حفظ سلامتي ايفا مي کند و از عوارض بسيار اسيدي شدن بدن جلوگيري مي کند.
آب قليايي را به هر ميزان دلخواه بنوشيد و از طعم بي نظير آبي گوارا و سبک لذت برده و سلامت بمانيد.
درباره این سایت